Raigad Fort Information in Marathi – नमस्कार मित्रांनो, आजच्या लेखात आपण महाराष्ट्र राज्यात असलेल्या रायगड किल्ल्याची माहिती घेणार आहोत. पौराणिक काळात या किल्ल्याला खूप महत्त्व होते. हा किल्ला मिळविण्यासाठी अनेक महान राज्यकर्त्यांनी आक्रमणेही केली, परंतु सध्याच्या काळात हा किल्ला पर्यटन स्थळ बनला आहे. चला आता या किल्ल्याची संपूर्ण माहिती मिळवण्याचा प्रयत्न करूया. यासाठी तुम्ही हा लेख शेवटपर्यंत पाहा.
Raigad Fort Information in Marathi
रायगड किल्ल्याचा इतिहास – Raigad Fort History
हा भव्य किल्ला 1030 मध्ये चंद्रराव मोरे यांनी बांधला. त्यावेळी हा किल्ला “रायरी” या नावाने ओळखला जात होता परंतु 1656 मध्ये छत्रपती शिवाजी महाराजांनी प्राचीन मौर्य राजघराण्यातील चंद्रराव मोरे यांच्याकडून हा किल्ला ताब्यात घेतला. शिवाजी महाराजांनी रायगड किल्ल्याचा जीर्णोद्धार केला आणि रायरी किल्ल्याचा विस्तार केला आणि नंतर त्याचे नाव “रायगड” (Raigad Fort Information in Marathi) असे ठेवले, म्हणजे “राजाचा किल्ला”. तो मराठा साम्राज्याची राजधानी देखील मानला जात असे.१६९८ मध्ये झुल्फिकार खान आणि औरंगजेबाने रायगड ताब्यात घेतला आणि त्याचे नाव “इस्लामगड” ठेवले.1765 मध्ये, किल्ला ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीच्या सशस्त्र मोहिमेचे लक्ष्य बनला. अखेरीस, 9 मे 1818 रोजी इंग्रजांनी ताब्यात घेतल्यानंतर किल्ला लुटला आणि नष्ट झाला.
रायगड किल्ल्याची प्रमुख आकर्षणे – Raigad Fort Attractions
Raigad Fort Information in Marathi , भव्य किल्ल्यामध्ये गंगा सागर तलाव आहे. दगडावर बांधलेली हिरकणी बुरुज किंवा हिरकणी गड नावाची प्रसिद्ध भिंतही आहे. रायगड किल्ल्यात नागरखा दरवाजा, मीना दरवाजा, पालखी दरवाजा, टकमक टोक अशी अनेक आकर्षणे आहेत. पालखी दरवाजाच्या उजवीकडे तीन खोल, गडद खोल्यांची रांग आहे, जी गडाची अंधारकोठडी असल्याचे मानले जात होते. जगदीश्वर मंदिराकडे जाणार्‍या मुख्य बाजारपेठेतील रस्त्याच्या अवशेषांसमोर छत्रपती शिवाजी महाराजांचा पुतळा, त्यांची स्वतःची समाधी आणि त्यांचा विश्वासू कुत्रा वाघ्याची समाधी, शिवाजी महाराजांच्या आई जिजाबाई शहाजी भोसले यांची समाधी, आधार. गावात स्थित आहे किल्ल्याच्या इतर प्रसिद्ध आकर्षणांमध्ये खचलाधर बुरुज, नाने दरवाजा आणि हत्ती तलाव यांचा समावेश आहे.
शिव राज्याभिषेक
शिवराज्याभिषेक हा रायगडने (Raigad Fort Information in Marathi) अनुभवलेला सर्वात सुवर्ण सोहळा आहे. शिवाजी महाराजांचा अभिषेक ही केवळ महाराष्ट्राच्याच नव्हे तर भारताच्या इतिहासातील अत्यंत महत्त्वाची घटना आहे. 19 मे 1674 रोजी राज्याभिषेकापूर्वी शिवाजी महाराजांनी प्रतापगड येथे भवानी मातेला तीन हृदयांचे सोन्याचे छत्र अर्पण केले. शनिवार, ६ जून १६७६ या शुभ मुहूर्तावर शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक रायगड येथे झाला.
24 सप्टेंबर 1684 रोजी शिवाजी महाराजांचा दुसरा राज्याभिषेक झाला, त्यामागचा खरा उद्देश जास्तीत जास्त लोकांना संतुष्ट करणे हा होता. निश्चलपुरी गोसावी यांच्या हस्ते हा राज्याभिषेक झाला. कवी भूषण रायगडचे वर्णन करतात. शिवरायांनी रायगड किल्ल्याला आपले निवासस्थान म्हणून सर्व किल्ल्यांचे पायथ्याचे आणि विलासी ठिकाण म्हणून निवडले. हा किल्ला इतका प्रचंड आहे की तिन्ही जगाचे वैभव त्यात सामावलेले आहे.
रायगड किल्ल्याजवळ भेट देण्याची ठिकाणे – Raigad Fort Visit Places
Raigad Fort Information in Marathi , जगदीश्वर मंदिर, भगवान शिवाला समर्पित ऐतिहासिक मंदिर आहे . हे सुमारे 300 वर्षे जुने आहे आणि अजूनही रायगडच्या सर्वात सुस्थितीत असलेल्या मंदिरांपैकी एक म्हणून गणले जाते.
जिजामाता पॅलेस, छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या जन्मदात्या जिजामाता शहाजी भोंसले यांना समर्पित असलेला राजवाडा. गडावर जाताना पाचाड गावात पहायला मिळते.
रायगड संग्रहालय हे शाही कलाकृतींचा खजिना आहे आणि त्या काळातील शस्त्रे प्रदर्शित करतात. तुम्ही शिवाजीचा पगडी संग्रह आणि दुर्मिळ छायाचित्रे आणि हस्तलिखित स्क्रिप्ट इ. देखील पाहू शकता.
जगदीश्वर मंदिर
हिंदू धर्मावर दृढ विश्वास ठेवणारे, शिवाजी महाराजांनी जगदीश्वर मंदिर भगवान जगदीश्वरांच्या भक्तीचे रूप म्हणून बांधले. महाडपासून 25 किमी अंतरावर असलेल्या या मंदिरात शिवाजी दररोज जात असे. तुम्ही शांत, आध्यात्मिक माघार शोधत असाल तर, जगदीश्वर आणि नंदीच्या मूर्ती असलेले मंदिराचे मैदान पहा.
गंगासागर तलाव
पाचाड येथे स्थित गंगासागर तलाव हा एक मोठा कृत्रिम तलाव आहे जो शिवाजी महाराजांच्या राज्याभिषेकाच्या वेळी निर्माण झाला असे मानले जाते. एक प्रमुख पर्यटन स्थळ, सरोवर किल्ल्याच्या समोर बर्फाच्छादित शिखरांच्या सुंदर पार्श्वभूमीवर स्थित आहे. जर तुम्ही निसर्गाच्या सानिध्यात एक शांत प्रवास शोधत असाल तर तलावाला भेट द्या.
जिजामाता पॅलेस
जिजामाता पॅलेसचे अन्वेषण करा आणि शिवाजी महाराजांच्या यश आणि महानतेमागील स्त्रीला आदरांजली द्या. महान शासकाच्या आईला समर्पित, जर तुम्हाला इतिहासात खोलवर जायचे असेल आणि मराठा साम्राज्याचे किस्से जाणून घ्यायचे असतील तर या राजवाड्याला भेट द्यायलाच हवी. ब्रिटीश सैन्याने बहुतेक नष्ट केलेला, हा राजवाडा आता भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण (ASI) द्वारे संरक्षित आहे.
रायगड संग्रहालय
जर तुम्ही इतिहासप्रेमी असाल तर, मराठा राजवटीत वापरलेली चित्रे, कलाकृती, शस्त्रे इत्यादी पाहण्यासाठी रायगड किल्ल्याच्या खालच्या मजल्यावर असलेल्या रायगड संग्रहालयाला भेट देऊन गौरवशाली भूतकाळात परत जा.
बाजार पेठ
रायगड(Raigad Fort Information in Marathi) किल्ला खूप मोठा होता, त्यामुळे गडावर बाजारपेठही होती. आजही त्या बाजाराचे अवशेष पाहायला मिळतात.
हिरकणी टोक
हिरकणीची कथा महाराष्ट्रात खूप लोकप्रिय आहे. हिरकणी गडावर दूध पोचवायला यायची. पण काही कारणास्तव ती संध्याकाळपूर्वी गडाबाहेर पडू शकली नाही आणि एकदा गडाचा दरवाजा बंद केला तर दुसऱ्या दिवशी सकाळीच दरवाजा उघडतो. मात्र हिरकणीने तिच्या लहान मुलाला घरी सोडले होते. मुलाला घेऊन त्याच्या घरी पोहोचण्यासाठी त्याला काहीही करावे लागले. त्यामुळे जीव धोक्यात घालून ती अत्यंत धोकादायक वाटेने गडावरून खाली आली.
रायगड किल्ल्यावर कसे जायचे? – How to Reach Raigad Fort
रायगड किल्ला महाराष्ट्रातील महाड राज्यातील रायगड जिल्ह्यात आहे. रायगड किल्ल्यावर जाण्यासाठी थेट रस्ता नाही. रायगडावरून टॅक्सी भाड्याने घ्या आणि गडाच्या सर्वात जवळच्या पाचाड गावात पोहोचा. Raigad Fort Information in Marathi, एकदा का पाचाडला पोहोचा. तथापि, रायगड रोपवेची सुविधा देखील आहे, हवाई ट्रामवे तुम्हाला 4 मिनिटांत गडावर पोहोचण्यास मदत करते.
रायगड किल्ला रोपवे – रायगड किल्ला रोपवे
Raigad Fort Information in Marathi, ज्यांना ट्रेकिंगची आवड नाही त्यांच्यासाठी रायगड किल्ल्यावर जाण्यासाठी रोपवे आहे. त्याची लांबी 750 मीटर आणि चढाई 400 मीटर आहे आणि फक्त 4 मिनिटे लागतात.
रायगड किल्ल्याशी संबंधित प्रश्न – FAQ
प्रश्न – रायगड किल्ला कोठे आहे?
उत्तर – रायगड किल्ला महाराष्ट्र राज्यातील रायगड जिल्ह्यात आहे.
प्रश्न – रायगड किल्ल्याचा जीर्णोद्धार कोणी केला?
उत्तर – रायगड किल्ल्याचा जीर्णोद्धार छत्रपती शिवाजी महाराजांनी केला.
प्रश्न – रायगड किल्ल्याचे नूतनीकरण केव्हा करण्यात आले?
उत्तर – रायगड किल्ल्याचा 1656 मध्ये जीर्णोद्धार करण्यात आला.
प्रश्न – रायगड किल्ला कधी बांधला गेला?
उत्तर – रायगड किल्ला 1030 मध्ये बांधला गेला.
प्रश्न – रायगड किल्ला कोणी बांधला?
उत्तर – रायगड किल्ला चंद्रराव मोरे यांनी बांधला.
प्रश्न – रायगड किल्ला पूर्वी कोणत्या नावाने ओळखला जात होता?
उत्तर – रायगड किल्ला पूर्वी रायरी म्हणून ओळखला जात होता.
प्रश्न – छत्रपती शिवरायांनी रायगड किल्ला कधी जिंकला?
उत्तर – रायगड किल्ला १६७४ मध्ये छत्रपती शिवाजींनी ताब्यात घेतला.
Raigad Fort Information in Marathi, महाराष्ट्र राज्यातील रायगड जिल्ह्यातील रायगड किल्ल्याबद्दल लिहिलेला आमचा लेख तुम्हाला आवडला असेल, तर तुम्ही तो इतरांनाही जरूर शेअर करा जेणेकरून त्यांनाही या किल्ल्याची योग्य माहिती मिळू शकेल. Raigad Fort Information in Marathi आणखी एक गोष्ट, जर तुम्हाला या लेखाशी संबंधित कोणतेही अपडेट किंवा सूचना द्यायची असतील तर नक्कीच तुम्ही आम्हाला खाली कमेंट बॉक्समध्ये सांगू शकता.