शेअर मार्केट म्हणजे काय ? | What is Share Market? in Marathi

मित्रांनो तुम्ही शेअर मार्केट बद्दल खूप काही गोष्टी ऐकल्या असतील, पण तुम्हाला शेअर मार्केट (What is Share Market?) किंवा शेअर मार्केट बद्दल सर्व काही माहीत करून ते शिकायचे असेल तर तुम्ही योग्य ठिकाणी आला आहात. आज ही पोस्ट वाचल्यानंतर तुम्हाला शेअर बाजाराशी संबंधित तुमच्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे मिळतील आणि जरी तुम्ही शेअर बाजार किंवा शेअर मार्केटमध्ये नवीन असाल तरीही तुम्हाला ते चांगले समजेल असा आम्ही या पोस्ट मधून प्रयत्न केला आहे. (What is Share Market?)

शेअर म्हणजे काय ? | What is Share In Marathi?

शेअरचा अर्थ आहे एखाद्या कंपनीत तुमची भागीदारी. याचा अर्थ तुम्ही त्या कंपनीमध्ये जेवढा तुमचा वाटा आहे तेवढे तुम्ही त्या कंपनी चे मालक आहात. जर कंपनीला फायदा झाला तर तुमचा पण नफा होता आणि कंपनीचे नुकसान होत असेल तर तुमचेही नुकसान होते.

समजा की एखाद्या कंपनीचे एकूण 100 शेअर आहेत आणि फक्त 10 शेअर तुमच्याकडे आहेत, तुम्ही त्या कंपनीला 10% इक्विटी चे मालक आहात. ठीक त्याच तसेच एखाद्या कंपनीचे शेअर होल्डरचे वेगळे-अलग भाग होततात.
आज तुम्ही एखाद्या कंपनीच्या शेअरच्या घराच्या ब्रोकरद्वारे ऑनलाइन खरेदी आणि विक्री करू शकता. ब्रोकर काही वेबसाइट किंवा अँप्स आहेत जे तुम्हाला शेअर्स विकत आणि विकण्याची सुविधा देतात. इंडिया मध्ये भरपूर सारे ब्रोकर जसे झेरोधा(), अपस्टॉक्स(), एंजल ब्रोकिंग(), शेरेखान इ. ब्रोकर्स अॅप्स किंवा वेबसाइटवर तुम्ही कोणीही शेअर खरेदी करू शकता आणि विकू शकता.(What is Share Market?)

स्टॉक मार्केट कसे काम करते ?

स्टॉक मार्केट हे एक व्यासपीठ आहे जिथे खरेदीदार आणि विक्रेते सार्वजनिकरित्या सूचीबद्ध कंपन्यांच्या शेअर्सचा व्यापार करतात. जेव्हा कंपन्यांना पैसे उभे करायचे असतात तेव्हा ते शेअर्स जारी करून त्यांच्या मालकीचा काही भाग विकू शकतात. या शेअर्सचा भारतातील NYSE, NASDAQ किंवा BSE सारख्या स्टॉक एक्स्चेंजवर व्यवहार केले जातात.

गुंतवणूकदार हे शेअर्स खरेदी आणि विक्री करू शकतात आणि शेअरच्या किमतीतील चढउतारांवर आधारित नफा मिळवू शकतात. कंपनीची कामगिरी, बाजारातील कल आणि आर्थिक निर्देशक यासारख्या घटकांचा शेअरच्या किमतींवर परिणाम होतो. शेअर बाजार हा अर्थव्यवस्थेचा बॅरोमीटर म्हणून काम करतो आणि कंपन्यांच्या भविष्यातील वाढीच्या संभाव्यतेवर गुंतवणूकदारांचा विश्वास प्रतिबिंबित करतो.(What is Share Market?)

सेन्सेक्स म्हणजे काय ? | What is Sensex?

सेंसेक्स भारतीय स्टॉक मार्केट का बेंचमार्क इंडेक्स आहे, ज्याची सुरुवात 1986 मध्ये झाली होती. सेंसेक्स साठी समाविष्ट 30 सर्वात मोठ्या कंपन्यांच्या प्रदर्शनाची माहिती मिळवली जाते. सेन्सेक्स, ज्याला संवेदनशील निर्देशांक म्हणूनही ओळखले जाते, हा भारतातील शेअर बाजाराचा निर्देशांक आहे जो बॉम्बे स्टॉक एक्सचेंज (BSE) वर सूचीबद्ध केलेल्या शीर्ष 30 कंपन्यांच्या कामगिरीचे मोजमाप करतो. या कंपन्या भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या विविध क्षेत्रांचे प्रतिनिधित्व करतात, जसे की बँकिंग, ऊर्जा आणि ग्राहकोपयोगी वस्तू. या कंपन्यांच्या बाजार भांडवलावर आधारित निर्देशांकाची गणना केली जाते आणि भारतीय शेअर बाजारासाठी तो एक बेंचमार्क मानला जातो. हे गुंतवणूकदारांना भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या एकूण कामगिरीचे संकेत प्रदान करततात आणि विश्लेषक आणि अर्थशास्त्रज्ञांचे बारकाईने निरीक्षण केले जाते. भारतातील वैयक्तिक शेअर्स, म्युच्युअल फंड आणि इतर गुंतवणूक वाहनांच्या कामगिरीचे मूल्यमापन करण्यासाठी सेन्सेक्स हे एक महत्त्वाचे साधन आहे.(What is Share Market?)

निफ्टी म्हणजे काय? | What is NIFTY?

नैशनल एक्‍सचेंज निफ्टी(NFC), नैशनल आणि फिफ्टी या दोन शब्दांना मिळवुन हा शब्द बनला आहे. त्याला निफ्टी ५० सुद्धा म्हणून ओळखले जाते. निफ्टी, नैशनल एक्सचेंज ऑफ़ इंडियाचा एक महत्त्वपूर्ण बेंचमार्क आहे. हे NSE मध्ये समाविष्ट 50 प्रमुख शेअर्सचा इंडेक्स आहे. निफ्टी देशाच्या 50 प्रमुख कंपन्यांचे शेअर्स दाखवतात. निफ्टी, ज्याला निफ्टी 50 किंवा नॅशनल स्टॉक एक्स्चेंज फिफ्टी म्हणूनही ओळखले जाते, हा भारतातील शेअर बाजार निर्देशांक आहे जो नॅशनल स्टॉक एक्सचेंज (NSE) वर सूचीबद्ध केलेल्या शीर्ष 50 कंपन्यांच्या कामगिरीचा समावेश आहे.

या कंपन्या भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या विविध क्षेत्रांचे प्रतिनिधित्व करतात, जसे की माहिती तंत्रज्ञान, वित्त आणि ग्राहकोपयोगी वस्तू. या कंपन्यांच्या बाजार भांडवलाच्या आधारे निर्देशांकाची गणना केली जाते आणि सेन्सेक्स प्रमाणेच भारतीय शेअर बाजारासाठी हा बेंचमार्क मानला जातो. निफ्टी गुंतवणुकदारांना भारतीय इक्विटी मार्केटचे विस्तृत दृश्य प्रदान करते आणि फ्युचर्स आणि ऑप्शन्स यांसारख्या विविध आर्थिक उत्पादनांसाठी बेंचमार्क म्हणून वापरले जाते.(What is Share Market?)

शेअर मार्केट ट्रेडिंग चे प्रकार | Type Of Trading

तसे पहिले तर ट्रेडिंगचे बरेच प्रकार आहेत, पण आज आपण प्रमुख ३ प्रकार पाहणार आहोत –

1) इंट्रा-डे ट्रेडिंग (Intraday Trading)

इंट्रा-डे ट्रेडिंग ज्याला डे ट्रेडिंग देखील म्हणतात, त्याच ट्रेडिंग दिवसात स्टॉकची खरेदी आणि विक्री यांचा समावेश होतो. स्टॉकच्या किमतीतील अल्पकालीन चढ-उतारांपासून नफा मिळवण्याचे व्यापारी उद्दिष्ट ठेवतात. इंट्राडे ट्रेडिंगसाठी स्टॉक मार्केटची चांगली समज आणि तांत्रिक विश्लेषण साधने जसे की चार्ट आणि निर्देशक आवश्यक आहेत. यामध्ये त्या दिवशी विकत घेतलेले शेअर त्याच दिवशी विकावे लागतात नाहीतर ते शेवटी आहे त्या किमतीत विकले जातात इंट्राडे ट्रेडिंग अत्यंत फायदेशीर असू शकते, परंतु त्यासाठी शिस्त, संयम आणि चांगल्या प्रकारे परिभाषित व्यापार धोरण आवश्यक आहे.

2)लॉन्ग टर्म ट्रेडिंग (Long Term Trading)

दीर्घकालीन व्यापारामध्ये विस्तारित कालावधीसाठी, विशेषत: अनेक वर्षे किंवा त्याहून अधिक काळासाठी गुंतवणूकीसाठी हा प्रकार वापरला जातो. अल्पकालीन किमतीतील चढउतारांऐवजी शेअर बाजाराच्या दीर्घकालीन वाढीचा फायदा मिळवणे हे याचे उद्दिष्ट आहे. दीर्घकालीन व्यापारी साधारणपणे कंपनीचे आर्थिक आरोग्य, स्पर्धात्मक स्थिती आणि वाढीची क्षमता पाहता मूलभूत विश्लेषणावर लक्ष केंद्रित करतात. ते व्याजदर, चलनवाढ आणि सरकारी धोरणे यासारख्या व्यापक आर्थिक घटकांचा देखील विचार करू शकतात. दीर्घकालीन यशासाठी संयम आणि शिस्त महत्त्वाची आहे, कारण शेअर बाजार अल्पावधीत अस्थिर होऊ शकतो. दीर्घकालीन ट्रेडिंग गुंतवणूकदारांसाठी योग्य आहे ज्यांच्याकडे दीर्घकालीन क्षितिज आहे आणि ते त्यांच्या पोर्टफोलिओमध्ये काही अस्थिरता सहन करू शकतात.

३)स्कॅल्पिंग ट्रेडिंग (Scalper Trading)

हा ट्रेडिंगचा एक प्रकार आहे ज्यामध्ये कमी वेळेत, सामान्यत: काही सेकंद ते काही मिनिटांमध्ये अनेक छोटे व्यवहार केले जातात. याचे लक्ष्य किमतीच्या छोट्या हालचालींमधून नफा मिळवणे आहे आणि ते एकाच दिवसात किंवा शेकडो व्यवहार करू शकतात. स्कॅल्पर अल्पकालीन ट्रेंड आणि प्रवेश आणि निर्गमन बिंदू ओळखण्यासाठी तांत्रिक विश्लेषणाचा वापर करतात. ते सामान्यत: कमी बिड-आस्क स्प्रेडसह उच्च लिक्विड सिक्युरिटीजचा व्यापार करतात, जसे की फॉरेक्स आणि फ्युचर्स कॉन्ट्रॅक्ट्स. स्कॅल्पिंगसाठी द्रुत प्रतिक्षेप, उत्कृष्ट शिस्त आणि दबावाखाली जलद निर्णय घेण्याची क्षमता आवश्यक आहे. ही एक उच्च-जोखीम, उच्च-रिवॉर्ड धोरण आहे ज्याला यशस्वीरित्या अंमलात आणण्यासाठी भरपूर अनुभव आणि कौशल्य आवश्यक आहे.

स्टॉक मार्केट मध्ये शेअर कसे विकत घ्यायचे ?

१) ब्रोकरेज प्लॅटफॉर्म निवडा: तुमच्या गुंतवणुकीची उद्दिष्टे आणि बजेटला अनुरूप अशी ब्रोकरेज प्लॅटफॉर्म निवडा.
२) ब्रोकरेज खाते उघडा: खाते उघडण्यासाठी आवश्यक फॉर्म भरा आणि ओळखपत्रे द्या.
३) स्टॉक्सचे संशोधन करा: तुम्हाला ज्या कंपनीमध्ये गुंतवणूक करायची आहे त्या कंपनीच्या आर्थिक स्थितीचे विश्लेषण करा आणि बाजारातील ट्रेंड शोधा.
४) खरेदी करण्‍याच्‍या समभागांची संख्‍या ठरवा: तुमच्‍या बजेट आणि शेअरच्‍या किंमतीच्‍या आधारावर तुम्‍हाला खरेदी करण्‍याच्‍या समभागांची संख्‍या ठरवा.(What is Share Market?)
५) ऑर्डर प्रकार निश्चित करा: शेअर्स खरेदी करण्यासाठी मार्केट ऑर्डर किंवा मर्यादा ऑर्डर यापैकी निवडा.
६) ऑर्डर द्या: ब्रोकरेज ट्रेडिंग प्लॅटफॉर्मद्वारे किंवा ब्रोकरला कॉल करून खरेदी ऑर्डर सबमिट करा.
७) व्यापाराची पुष्टी करा: ऑर्डरची पुष्टी तपासा आणि व्यवहार पूर्ण करण्यापूर्वी व्यापाराच्या तपशीलांची पडताळणी करा.
८) पेमेंट करा: शेअर्सचे पैसे देण्यासाठी ब्रोकरेज खात्यात रोख किंवा रोख्यांसह निधी द्या.
९) गुंतवणुकीचे निरीक्षण करा: स्टॉकच्या कामगिरीची पडताळणी करा आणि आवश्यकतेनुसार तुमच्या पोर्टफोलिओमध्ये समायोजन करा.(What is Share Market?)
१०) स्टॉकची विक्री करा: जेव्हा तुम्हाला नफा मिळवायचा असेल किंवा तुमचा तोटा कमी करायचा असेल तेव्हा ब्रोकरेज प्लॅटफॉर्मद्वारे विक्री ऑर्डर देऊन स्टॉकची विक्री करा.

काही मराठी बुक्स स्टॉक मार्केट शिकण्यासाठी –

स्टॉक मार्केट आणि गुंतवणुकीवर अनेक उत्तम पुस्तके आहेत जी मौल्यवान ज्ञान प्रदान करूण देऊ शकतात. या विषयावरील काही शीर्ष शिफारस केलेली पुस्तके येथे आहेत:(What is Share Market?)

१. बेंजामिन ग्रॅहमचे “द इंटेलिजेंट इन्व्हेस्टर”: हे क्लासिक पुस्तक गुंतवणुकीवर लिहिलेल्या सर्वोत्कृष्ट पुस्तकांपैकी एक म्हणून ओळखले जाते. हे स्टॉकचे मूल्य कसे ठरवायचे आणि यशस्वी गुंतवणूक पोर्टफोलिओ कसा तयार करायचा याबद्दल व्यावहारिक सल्ला देते.

२. जॉन सी. बोगले यांचे “द लिटल बुक ऑफ कॉमन सेन्स इन्व्हेस्टिंग”: व्हॅनगार्ड ग्रुपच्या संस्थापकाचे हे पुस्तक निष्क्रिय गुंतवणूक आणि इंडेक्स फंडांच्या फायद्यांची उत्तम ओळख आहे.(What is Share Market?)

३. पीटर लिंचचे “वन अप ऑन वॉल स्ट्रीट”: मॅगेलन फंडाच्या माजी व्यवस्थापकाचे हे पुस्तक स्टॉकमध्ये गुंतवणूक कशी करावी आणि चांगल्या गुंतवणुकीच्या संधी कशा ओळखाव्यात याबद्दल व्यावहारिक सल्ला देते.

४. वॉरन बफेटचे “द एसेज ऑफ वॉरन बफेट”: हे पुस्तक वॉरन बफेने बर्कशायर हॅथवेच्या शेअरहोल्डर्सना गेल्या काही वर्षांत लिहिलेल्या वार्षिक पत्रांचा संग्रह आहे. हे त्याच्या गुंतवणूक तत्त्वज्ञान आणि धोरणांबद्दल अंतर्दृष्टी देते.

५. बर्टन मल्कीएलचे “अ रँडम वॉक डाउन वॉल स्ट्रीट”: हे पुस्तक निष्क्रिय गुंतवणुकीच्या फायद्यांसाठी आणि “खरेदी आणि धरून ठेवा” धोरणासाठी जोरदार युक्तिवाद देते.(What is Share Market?)

६. मॉर्गन हाऊसेलचे “पैशाचे मानसशास्त्र”: हे पुस्तक आपल्या गुंतवणुकीच्या निर्णयांवर परिणाम करू शकणार्‍या मनोवैज्ञानिक पूर्वाग्रहांची अंतर्दृष्टी देते आणि त्यावर मात कशी करावी याबद्दल व्यावहारिक सल्ला देते.

७. फिलिप ए. फिशरचे “सामान्य स्टॉक्स आणि अनकॉमन प्रॉफिट्स”: हे पुस्तक फिशरने यशस्वी स्टॉक्स ओळखण्यासाठी आणि यशस्वी गुंतवणूक पोर्टफोलिओ तयार करण्यासाठी वापरलेल्या तत्त्वांची अंतर्दृष्टी देते.

स्टॉक मार्केट आणि गुंतवणुकीवरील अनेक उत्तम पुस्तकांपैकी ही काही आहेत. या पुस्तकांचे वाचन आणि अभ्यास केल्याने तुम्हाला शेअर बाजाराची मजबूत समज विकसित करण्यात आणि गुंतवणुकीचे चांगले निर्णय घेण्यास मदत होईल.(What is Share Market?)

शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी या काही मूलभूत टिपा:

शेअर मार्केटबद्दल ज्ञान घ्या: शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी, जोखीम, परतावा, वैविध्य आणि मालमत्ता वाटप यासह गुंतवणूकीच्या मूलभूत गोष्टींबद्दल स्वतःला शिक्षित करणे आवश्यक आहे.

वास्तववादी उद्दिष्टे : दीर्घकालीन वाढ, उत्पन्न किंवा भांडवल संरक्षण यासारखी तुमची गुंतवणूक उद्दिष्टे निश्चित करा. तुम्ही मिळवू शकता अशा परताव्याबद्दल वास्तववादी अपेक्षा धारण करा.

दर्जेदार कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करा: उच्च कमाई वाढ, कमी कर्ज-ते-इक्विटी गुणोत्तर आणि स्पर्धात्मक फायदा यासारख्या मजबूत मूलभूत तत्त्वे असलेल्या कंपन्या शोधा.

तुमच्या पोर्टफोलिओमध्ये विविधता आणा: जोखीम कमी करण्यासाठी आणि जास्तीत जास्त परतावा मिळवण्यासाठी तुमची गुंतवणूक विविध मालमत्ता वर्ग, क्षेत्रे आणि प्रदेशांमध्ये पसरवा.

शिस्तीचा सराव करा: तुमच्या गुंतवणूक योजनेला चिकटून राहा आणि अल्पकालीन बाजारातील चढउतारांवर आधारित भावनिक निर्णय टाळा.

तुमच्या पोर्टफोलिओचे निरीक्षण करा: तुमच्या गुंतवणुकीचा पाठपुरावा ठेवा आणि तुमच्या गुंतवणुकीच्या उद्दिष्टांशी मजबूत राहण्यासाठी आवश्यकतेनुसार नियोजन करा.

व्यावसायिक सल्ला घ्या: आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घेण्याचा विचार करा जो तुमची जोखीम सहनशीलता, उद्दिष्टे आणि आर्थिक परिस्थितीच्या आधारावर वैयक्तिक गुंतवणूक योजना विकसित करण्यात मदत करू शकेल.

या पोस्ट मधून आम्ही शेअर मार्केट बद्दल जास्तीत जास्त माहिती पोहचवण्याचा प्रयत्न केला आहे . तर तुम्हाला शेअर मार्केट बद्दल मूलभूत माहिती कशी वाटली ते comment box मध्ये comment करून नक्की कळवा आणि ही माहिती तुमच्या मित्रांसोबत शेअर करायला विसरू नका , नक्की शेअर करा .